کیت Xpert® BCR-ABL Ultra p190 یک ابزار تشخیصی پیشرفته است که در سیستم Cepheid GeneXpert® Dx برای تعیین کمیت رونوشت‌های mRNA BCR-ABL1 p190 و ABL1 در نمونه‌های خون محیطی بیماران با تشخیص لوسمی میلوئید مزمن (CML) و لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL) فیلادلفیا مثبت (Ph+) طراحی شده است. این کیت به طور خاص برای بیماران دارای رونوشت فیوژن BCR-ABL1 نوع e1a2 کاربرد دارد.
ویژگی‌های فنی و روش‌شناسی
این تست از روش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز با روش (RT-qPCR) بهره می‌برد تا نسبت درصد mRNA p190 BCR-ABL1 به mRNA ژن ABL1 را در بیماران CML یا ALL مثبت t(9;22) در طول پایش درمان اندازه‌گیری کند. این تست رونوشت‌های فیوژن حاصل از t(9;22) را پوشش نمی‌دهد و برای تشخیص اولیه CML یا ALL طراحی نشده است.
کروموزوم فیلادلفیا (Ph)
کروموزوم فیلادلفیا (Ph) از جابجایی بخش 3′ ژن ABL روی کروموزوم 9 به بخش 5′ ژن BCR در کروموزوم 22 به وجود می‌آید. نقاط شکست در ژن ABL نسبتاً ثابت و در انتهای 5′ اگزون a2 رخ می‌دهد، در حالی که نقاط شکست ژن BCR متغیر بوده و عمدتاً در سه ناحیه مختلف (Break Point Cluster Regions یا BCR) متمرکز هستند. بسته به نقطه شکست در کروموزوم 22، بخش‌های مختلفی با توالی‌های 3′ ژن ABL متصل می‌شوند.
رونوشت‌های فیوژن BCR-ABL
سه نوع اصلی نقاط شکست وجود دارد: Major (M-bcr)، Minor (m-bcr) و Micro که هر کدام منجر به رونوشت‌های فیوژن mRNA با اندازه‌های مختلف می‌شوند. کروموزوم Ph در بیش از 95 درصد از بیماران CML و 20-30 درصد از بزرگسالان مبتلا به ALL، 5 درصد از کودکان مبتلا به ALL و 1-2 درصد از بیماران AML دیده می‌شود.
اهمیت BCR-ABL p210 و p190
در CML، BCR-ABL p210 در بیش از 95 درصد از بیماران وجود دارد و همچنین در 30 درصد از بیماران ALL مثبت (Ph+) مشاهده می‌شود. در بقیه بیماران با Ph+ ALL و در موارد نادر CML (1-3 درصد)، BCR-ABL p190 مشاهده می‌شود. هر دو پروتئین فیوژن p210 و p190 فعالیت تیروزین کینازی بیشتری نسبت به پروتئین p145 c-ABL طبیعی دارند.
لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL)
در بیماران Ph+ ALL، فرم p190 تقریباً در 80 درصد از ALL دوران کودکی Ph+ و 20-40 درصد از ALL بزرگسالان Ph+ تشخیص داده می‌شود. فراوانی کروموزوم Ph با افزایش سن افزایش می‌یابد و در بیماران بین 15 تا 30 سال 10 درصد، در بیماران 40 تا 49 سال 25 درصد و در بیماران بالای 50 سال 20-40 درصد مشاهده می‌شود.
ALL یک بدخیمی خونی است که با تجمع گلبول‌های سفید نابالغ با تمایز ضعیف (WBC) در مغز استخوان، خون و سایر بافت‌ها شناخته می‌شود. این سرطان نادر با شیوع 1.7 در 100,000 طبقه‌بندی می‌شود. در ایالات متحده، ALL شایع‌ترین سرطان در کودکان از بدو تولد تا 15 سالگی است و 75 درصد از کل موارد لوسمی دوران کودکی را تشکیل می‌دهد.
نظارت بر بیماران ALL
وجود کروموزوم Ph در بیماران ALL پس از تثبیت، پیش‌بینی‌کننده قابل توجهی از عود بیماری و نیاز به نظارت مداوم است. با این حال، هیچ دستورالعمل مشخصی برای فرکانس پایش بیماران ALL با استفاده از اندازه‌گیری رونوشت BCR-ABL p190 برای تشخیص حداقل بیماری باقیمانده (MRD) وجود ندارد. دستورالعمل‌های NCCN نقاط زمانی قطعی برای نظارت بر BCR-ABL p210 در بیماران CML را ارائه می‌دهند و اندازه‌گیری BCR-ABL p190 برای نظارت بر ALL در فرکانس‌های مشابه انجام می‌شود.
لوسمی مزمن میلوئیدی (CML)
CML با وجود کروموزوم Ph مشخص می‌شود که بیش از 95 درصد موارد با BCR-ABL p210 و تنها 1-3 درصد موارد با BCR-ABL p190 مرتبط است. برخلاف استاندارد بین‌المللی BCR-ABL سازمان بهداشت جهانی (WHO IS) برای رونوشت p210، هیچ مرجع بین‌المللی شناخته شده‌ای برای استانداردسازی رونوشت فیوژن p190 وجود ندارد. بنابراین، سنجش‌های مولکولی فعلی برای p190 معمولاً رونوشت فیوژن را شناسایی کرده و آن را به عنوان درصدی نسبت به بیان یک ژن کنترل داخلی (مانند ABL) گزارش می‌کنند.
کیت Xpert® BCR-ABL Ultra p190 کمپانی Cepheid با ارائه دقت بالا و کاربری آسان، ابزاری حیاتی برای پایش بیماران CML و ALL مثبت (Ph+) است که نقش مهمی در پیشرفت درمان و مدیریت بیماری ایفا می‌کند.